Naar aanleiding van de "Security Day" die vandaag in Brussel wordt georganiseerd, stelt de NMBS-Holding haar "Winterplan 2012" voor en het antwoord dat ze, samen met de overheden en het verenigingsleven, wil bieden aan de problematiek van de daklozen in de stations. Twaalf grote Belgische stations worden met dit fenomeen geconfronteerd. Het beleid dat wordt gevoerd via het personeel van Securail en met een sociale referent, is gestoeld op de opleiding van personeel, de preventie van incidenten en de bewustmaking van alle stakeholders in het station. "We mogen echter niet vergeten dat de stations geenszins deel uitmaken van de opvangstructuur voor de daklozen", stelt Michel Bovy, directeur-generaal "Strategie" van de NMBS-Holding. “Onze initiatieven zijn erop gericht om zwervers de weg te wijzen naar de bestaande sociale voorzieningen.”
Binnen de NMBS-Groep staat Corporate Security Service (NMBS-Holding) in voor alles wat te maken heeft met de aanwezigheid van daklozen in de stations. Deze dienst coördineert alle veiligheidsgebonden activiteiten op het volledige spoorwegdomein. In 2008 heeftCSSde Cel Preventie en Sociale Veiligheid opgericht. In deze cel werken zeven criminologen rond de preventieve en sociale dimensie van veiligheid en in het bijzonder rond zwervers in het station.
Het doel is om tot een beleid te komen dat enerzijds het comfort van de reizigers en de veiligheid in de stations ten goede komt en anderzijds bijdraagt tot een betere doorstroom van daklozen naar maatschappelijke voorzieningen."Het dient benadrukt te worden", zegt Michel Bovy, directeur-generaal "Strategie" van de NMBS-Holding, "dat armoedebestrijding, ondanks de menselijke en geïntegreerde aanpak en de tolerantie op het terrein tijdens periodes van grote koude, geen prioriteit is van de NMBS-Groep en de stations geenszins deel uitmaken van de opvangstructuur voor daklozen. Het is niet ons streefdoel om de bestaande sociale diensten te vervangen."
Twaalf Belgische stations krijgen daklozen over de vloer. Brussel-Noord, Brussel-Centraal, Brussel-Zuid, Luik-Guillemins, Antwerpen-Centraal, Gent-Sint-Pieters, Oostende, Brugge, Namen, Bergen, Charleroi-Zuid en Doornik. Het is moeilijk om het exact aantal zwervers in te schatten. Tellingen op de dagen waarop de toestroom het grootst is leerde ons dat het om zo’n 40 personen gaat. Voornamelijk in de drie grote Brusselse stations."De oproepen naar het 'Security Operation Center' voor feiten met betrekking tot zwervers vormen een indicator. Uit vergelijkingen tussen 2011 (1635 oproepen) en 2012 (1553 oproepen) blijkt dat het fenomeen toeneemt in Charleroi, Brugge, Bergen, Doornik, Antwerpen, Gent, Brussel-Noord en Namen, stabiel blijft in Brussel-Zuid en afneemt in Brussel-Centraal, Luik en Oostende."De oproepen gaan voornamelijk over inbreuken op het verbod op bedelarij en openbare dronkenschap.
Centraal in het "Winterplan 2012" voor de stations van de NMBS-Holding staat een preventief operationeel beheer van de situatie en incidenten. De personeelsleden van Securail hebben een opleiding gekregen en hebben ook de gegevens van de opvangstructuren op zak. Ze staan ook in nauw contact met de "sociale referent", een spoorwegmedewerker die een gespecialiseerde opleiding rond dakloosheid heeft gevolgd. Deze is actief in het station en heeft contact met alle stakeholders van het station en met de daklozen zelf. Dit om probleemsituaties op te sporen en via bemiddeling en preventie op te lossen.
"De sociale referent probeert de belangen van alle gebruikers van het station te vrijwaren (reizigers, handelaars, veiligheidsdiensten…), maar ook de daklozen in contact te brengen met de instellingen voor maatschappelijke hulp", verduidelijkt Michel Bovy."Op dit ogenblik is er een referent in Brussel. In 2013 willen we die functie uitbreiden."
Deze "solidaire" aanpak gaat gepaard met communicatiecampagnes om de verschillende doelgroepen (veiligheidsagenten, reizigers, handelaars, stationspersoneel …) te sensibiliseren en te informeren over het fenomeen van de daklozen en over de verschillende acties voor armoedebestrijding die in het station en ook elders op touw worden gezet (brochures, fototentoonstellingen, affichecampagnes en informatiesessies).
In de praktijk:Tijdens de winterperiode, van 1 december tot 31 maart, zullen de personeelsleden van Securail hun preventieve aanpak versterken. Voor of tijdens het afsluiten van het station zullen ze systematisch alle daklozen aanspreken en ze voorstellen om contact op te nemen met de diensten die zorgen voor opvang."In uitzonderlijke omstandigheden kan in sommige stations (Brussel-Noord, Brussel-Centraal en Brussel-Zuid, Antwerpen-Centraal en Luik-Guillemins) een noodmaatregel worden toegepast. Wanneer het kwik onder 0°C zakt en de noodopvangstructuren verzadigd zijn, zullen daklozen gedoogd worden zolang het station gesloten is voor schoonmaak."
Daarnaast organiseert de Stichting Prins Laurent de installatie van verlichte, verwarmde en van sanitair voorziene werfketen in de nabijheid van een station in Brussel en wel tussen 1 december 2012 en 31 maart 2013. De NMBS-Holding financiert de huur en de installatie van die 4 werfketen die ze ter beschikking stelt van de Stichting.
